Το Α’ Αρχαίο θέατρο της Λάρισας οικοδομήθηκε κατά το α’ μισό του 3ου αι. π.Χ., στα χρόνια του βασιλιά της Μακεδονίας Αντιγόνου Γονατά, καθώς μετά τον θάνατο του Μεγ. Αλεξάνδρου, κατά την ελληνιστική εποχή, η Θεσσαλία αποτελούσε τμήμα του βασιλείου της Μακεδονίας.
Η θέση κατασκευής του , στις νότιες υπώρειες του λόφου της ακρόπολης, υπαγορεύθηκε από τη θέση της πόλης, και για τον λόγο αυτό δεν συνάδει με την οδηγία του ρωμαίου αρχιτέκτονα Βιτρούβιου, για την επιλογή της θέσης των θεάτρων: «πρέπει να λαμβάνεται πρόνοια ώστε το θέατρο να μην είναι εκτεθειμένο στο νότο, διότι ο αέρας που εγκλωβίζεται στο κοίλο, όταν ο ήλιος γεμίζει το ημικύκλιο των θεατών, περιφέρεται εκεί και θερμαίνεται» (Περί Αρχιτεκτονικής, V, III, 2).
H κατασκευή του συνδέεται με την τέλεση θεατρικών και μουσικών παραστάσεων, αλλά και με πολιτικές δραστηριότητες που σχετίζονται με την διοίκηση του Κοινού των Θεσσαλών. Η παλιότερη αναφορά στο Α’ αρχαίο θέατρο προέρχεται από μια επιγραφή του α’ μισού του 2ου αι. π.Χ.: πρόκειται για μία δικαστική απόφαση που αναφέρεται στην καταπάτηση, από έναν ιδιώτη, μέρους του περιβάλλοντος χώρου του θεάτρου.
Το μνημείο έχει την τυπική διάρθρωση του ελληνιστικού θεάτρου με τα τρία βασικά στοιχεία:
κοίλο – ορχήστρα – σκηνή
Το κυρίως θέατρο χωρίζεται με δέκα κλίμακες ανόδου σε έντεκα κερκίδες, με είκοσι πέντε σειρές μαρμάρινων εδωλίων η καθεμία, εκ των οποίων η πρώτη ανήκε στη σειρά των προεδρίων.
Σκηνή-Κάτοψη από πλάγια
Σκηνή-Πρόσθια όψη
Στη σημερινή του μορφή, όπως μετασκευάστηκε στα ρωμαϊκά χρόνια για την μετατροπή του σε αρένα, διασώζει είκοσι μία σειρές εδωλίων. Στο μέσον περίπου της πάνω επιφάνειάς τους φέρουν ρηχό βάθυσμα, το οποίο χρησίμευε για να ορίζει τον χώρο όπου πατούσαν τα πόδια των θεατών των υπερκείμενων σειρών. Πάνω σε όλα τα εδώλια υπάρχουν επιγραφές με ονόματα, πιθανόν των αντιπροσώπων πόλεων του Κοινού των Θεσσαλών.
Διαβάστε το άρθρο του Αθανάσιου Τζιαφάλια, Αρχαιολόγου Διευθυντού Ανασκαφών Αρχαίου Θεάτρου Λάρισας.
